Gebelik başından sonuna kadar yakından takip edilmesi gereken önemli bir süreçtir. Yaklaşık 9 ay 10 günlük bu sürecin sonuna yaklaştıkça ebeveynlerin bebeğini kucağına alma heyecanıyla beraber doğum kaygısı da katlanarak artar.

Çünkü doğuma yaklaştıkça pek çok farklı gebelik komplikasyonu da oluşabilir. Bu komplikasyonlar arasında en sık karşılaştıklarımızdan biri de anne karnındaki bebeğin kaka yutması problemidir. Bebeklerin neden daha annesinin karnındayken kaka yaptığı, yapılan kakanın bebeğe olan zararları ve konuyla ilgili merak ettiğiniz daha pek çok soruya birlikte cevap bulabiliriz.
Mekonyum Nedir?

Anne karnındaki bebek, gebelik süresince içerisinde bulunduğu amniyon sıvısını yutar. İkinci trimesterden itibaren plasenta ile birlikte lanugo tüyleri, bağırsak hücreleri, safra tuzları, pankreas enzimleri ve benzeri atıkları da yutmaya başlar. Yutulan amniyotik atıklar bebeğin bağırsaklarında azar azar birikir ve bağırsaklardaki bu birikinti yeşilimsi koyu kahverengi, kırılgan olmayan, yapışkan, kıvamlı bir hâl alır. Bu birikinti doğumdan sonra bebeğin ilk dışkısıdır ve mekonyum olarak da adlandırılır.

Normal bir gelişim sürecinde bebeğin ilk kakasını doğumdan sonraki 48 saat içerisinde yapması beklenir. Bebeğin bu ilk kakası ebeveynleri şaşkına çevirebilir. Merak edilecek bir durum yoktur, gayet normaldir. Bu siyaha yakın, yapışkan dışkı, anne sütü ile beslenen bebeklerde 3-4 gün içerisinde açık sarı renkli ve sulu kıvamlı bir hâl alacaktır.

Bebekler Neden Anne Karnında Kaka Yapar?

Erken kakanın doğumdan sonraki iki gün içerisinde yapılması beklenir. Ancak bazen bebekler doğum esnasında, hatta henüz doğmadan daha anne karnındayken bile kaka yapabilir. Genellikle açıklanamayan bir sebeple ve doğal olarak gerçekleşen bu olay bazen fetal rahatsızlıklardan kaynaklı olarak da ortaya çıkar. Bebeklerde anne karnında kaka yapmak aşağıdaki sebeplerle açıklanabilir.

Biyolojik olarak gebelik miadının dolmasına rağmen doğumun henüz gerçekleşmemiş olması.
Rahimdeki bebeğe yeteri kadar oksijen gitmemesi sonucu bağırsakların uyarılması ve kakanın harekete geçmesi.
Anne adayında diyabet veya yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklar olması.
Zor ve uzun süren doğumlar.
Otizmli bebeklerin yaklaşık %15’ inde görülür. Bu sebeple bazı uzman hekimler mekonyuma maruz kalan bebeklerde otizm belirtisi aranması gerektiğine inanır.
Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi).
Oligohidramnios (amniyotik sıvının yetersiz olması)
Annenin sigara ve alkol gibi bağımlılık yapan maddeler kullanması.

Mekonyum Aspirasyonu Sendromu

Bebek plasenta içerisindeki amniyotik sıvı içerisinde yaşar. Gebeliğin ilerleyen evrelerinde, minik fetüsün sistemleri geliştikçe bu amniyotik sıvıyı yutar. Bu durum aynı zamanda doğumdan sonraki hayata hazırlanmak için güzel bir pratiktir. Bazı sebeplerden ötürü bebeğin ilk kakasını anne karnındayken yapması ve bu kakanın amniyotik sıvıya karışarak bebek tarafından yutulması söz konusu olabilir. Yutulan bu sıvı içerisindeki kaka parçalarının ciğerlere kaçması olayına mekonyum aspirasyonu denir.

Canlı doğumların yaklaşık %13’ünde kaka yutması görülür. Ancak bu vakaların sadece %2-5’i mekonyum aspirasyonu olarak gelişir. Sorun daha çok gebeliğin son evrelerinde, yani 37 ile 42. haftalar arasında meydana gelir.

Anne Karnında Kaka Yutmanın Zararları

Doğum öncesi meydana gelen sağlık problemleri hem anne adayı hem de bebeğin sağlığını tehdit eder. Bebeğinizin doğum öncesinde kaka yapması her zaman ciddi bir olay değildir. Bebek hafif yeşilimsi bir sıvı yutmuşsa büyük ihtimalle ciddi bir sorun ortaya çıkmayacaktır. Asıl sorun bütün hâlinde yapışkan bir parça dışkının yutulması sonucunda ortaya çıkar. Çünkü partiküller hava kanallarını tıkayabilir. Soruna derhal müdahale edilmediği takdirde solunum problemleri ve enfeksiyondan kaynaklı aşağıdaki komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Hipoksemi:

Hava kanallarının tıkanması sonucu hücrelere yeteri kadar oksijen alınamaması durumudur. Kısaca oksijen yetmezliği de denebilir.
Surfaktan disfonksiyonu:

Akciğerlerdeki hava keseciklerine yeteri kadar oksijen gitmemesi sonucu alveollerdeki yüzey geriliminin azalması durumudur.
Toksik etki:

Mekonyumdan kaynaklanan enflamasyon bazen o kadar şiddetli olur ki vücutta toksik etki oluşturarak vazokonstriksiyona sebep olur. Vazokonstriksiyon, damarlardaki kan akışının yavaşlaması sonucu oluşan damar büzülmesi durumu olarak açıklanabilir.

Alveol hasarı sonucu solunum yetmezliği:

Dışkı bebekte enfeksiyona sebep olduğunda alveollerin yapısını bozarak bu hücrelerin çalışmasını engellediğinde bebekte solunum yetmezliği oluşur. Solunum yetmezliği, hayati bir işlev olan oksijenin vücuda alınması ve karbondioksitin vücut dışına atması mekanizmasının engellenmesidir.

Enfeksiyon:

Bebeğin henüz rahimdeyken dışkısını yutması vücudunda bakteriyel enfeksiyona sebep olabilir.

Pnömoni:

Mekonyumun sebep olduğu bakteriyel enfeksiyondan kaynaklı gelişen zatürre.

Bebeğin anne rahmindeyken kaka yapması sonucu ortaya çıkabilecek sorunların ciddiyet dereceği bebeğin kakayı yuttuktan sonra geçen süreye, yuttuğu miktara ya da partiküllerin ulaştığı yere göre farklılık gösterecektir.