Avustralya, dünyadaki en küçük kıtanın büyük bölümü üstünde kurulmuştur. Asya kıtasının güneydoğusu tarafına doğru, Güney Yarımküresinde uzanır. Dünya ülkeleri arasında arazi bakımından 6. sırada bulunur. 10-44 derecede bulunan güney enlemleriyle 112-154 derece doğu boylamları arasında yer alır. Ülkenin dış bölgeleri; Papua’da bulunan Avustralya kısmını, 7.450.000 km2 genişliğindeki Avustralya antarktikini, Hind ile Pasifik okyanuslarında bulunan birçok adayı içine alır.

Tarihçesi

Avustralya’nın keşfi de Amerika’nın keşfi gibi tesadüfidir. 16. yüzyıldan itibaren İspanyol ve Portekiz gemicileri Avustralya’nın kuzeyinde yer alan adalar bölgesine ulaştılar. Bundan sonra Hollandalı denizciler 17. yüzyılds Avustralya kıyısına ulaştılar. Okyanusya’nın (Avustralya) yeni bir kıta olduğunun tespiti, 1769’da İngiliz kaptan James Cook’un Yeni Zellanda’ya seyahati esnasında tesadüfen gerçekleşmiştir.

Daha sonra İngiliz kaptan Arthur Pihilip 26 Ocak 1788 tarihinde, kadınlar, erkekler ve çocuklardan oluşan 1000 kişilik bir toplulukla Sdney’e yerleşti. Günümüzde her sene Avustralya Günü olarak kutlanmaktadır. 1820-1850 arasında İngiliz asıllı olan halkın bütün bir kıtaya yayılması sonucunda Avustralya tamamen İngiliz kolonisi haline geldi. 1850 yıllarında altın arayıcıları Avustralya’ya hücum etti. Ama altın arayıcıları beklediklerini bulamadılar. 1890 yıllarında ekonomik sıkıntılar, Avustralya, Tasmania ve Qneensland’ın aynı federasyon etrafında birleşmesine neden oldu. 1901’de federasyon anayasası onaylanarak Barton başkan seçildi.

I. Dünya Savaşında federe Avustralya devleti, Hint Okyanusunda İngiltere’ye yardım etti. 5 milyon nüfusun 329 bini gönüllü savaşa asker olarak katıldı. Almanların savaş gemisi Emden’i batırdılar. II. Dünya Savaşında da İngiltere yanında yine savaşa katıldılar. New Guinee’de Japonlara çok fazla zayiat verdirdiler. II. Dünya Savaşından sonra Avustralya’nın daha fazla bağımsız olma arzuları belirdi. 1945 yılından sonra Avustralya’nın ilişkileri İngiltere’den çok ABD’ye kaymaya başladı. 1951 yılında Avustralya, Yeni Zellanda ile ABD arasında “Anzus” ismi verilen pakt imzalandı. Daha sonra 1954 yılında bu pakt Güney Asya’da yer alan devletleri de içine alan SEATO (Güney-Doğu Asya Paktı) kuruldu. Bu pakt, Avrupa’da kurulan NATO’ya (Kuzey Atlantik Paktı) eşdeğerdir.

1950’li yıllardan sonra ABD, Avrupa ve İngiltere’den ekonomik yardım ve bilgi yardımı alan Avustralya, hızla teknolojik yönde gelişmeye başladı.

Fiziki Yapı

Avustralya, yükseklik açısından en düşük seviyede olan kıtadır. Kıta arazisinin % 94’ü deniz seviyesinden 660 metreden az yüksektir. Tepe meydana getirecek zirve yoktur. 16.650 kilometreden uzun olan kıyı şeridi, düzgün olduğu halde, bazı derin körfez ve koylara da sahiptir.

3 önemli fiziki bölgesinin, diğerlerine göre en genişi olan batı platosu, Avustralya kıtasının yarısından fazlalık kısmını meydana getirir. Bölgenin büyük kısmı deniz seviyesinin üstünde 500 metre civarında uzanır. Ancak bazı yerlerde bulunan küçük dağ kitleleri, platonun genel seviyesinin üstünde yükselerek seyreder. Bunların en önemlileri Batı sahiline yakın bir bölgedeki Hammersley dizisi, kıtanın merkezindeki Macdonnel ve Musgrave sıra dağlarıdır. Platonun büyük bölümü, kuzeyde yer alan büyük kum çölü ile güneydeki Victoria Çölünden oluşur. Bu bölgede devamlı hiçbir nehir yoktur ve bu arazinin çoğu çorak şekildedir. Platonun kıyı kesimleri dar kıyı ovalarıdır.

İç kısımdaki alçak kesimler 2. fiziki sahayı oluşturur ve kuzeydeki Karpentarya Körfezinden Güney Avustralya’nın güney kıyısı üzerindeki Spensyr ile Sent Vinset Körfezlerine kadar uzanır. Bölgenin büyük kısmının yüksekliği 170 metre altında uzanır. Güney Avustralya havzasında yer alan Lake Eyze, deniz seviyesinden 13 metre kadar aşağıdadır. Bu sahanın orta kesimi büyük artezyen havzasından oluşur. Güneyde bir diğer artezyen sahası, Murray Nehrindeki dranaj sistemidir.

Avustralya’nın 3. önemli fiziki bölgesi Great Dividing Range’den oluşur. Bu bölge yaklaşık 4000 kilometre kadar doğu kıyılarına paralel bir şekilde uzanır. Kıtanın asıl sulak bölgesi burasıdır. Burası seri sıradağlar ve platolarla önem kazanarak, Tasmanya Adasını içine alır. En yüksek seviyedeki tepeler, 2.230 metre yükseklikteki Kosciusko Dağı olup, bu dağ Güney Avustralya Alplerindendir. Güney yaylaları kıyıdan dar bir ovayla ayrılırlar.

İklim

Güney yarım kürede yer alan Avustralya kıtası, diğer kıtalara göre çok farklı bir iklime sahiptir. Mesela Türkiye’de kış iken orada mevsim yazdır. Çöl kısmının yer aldığı batı kısımlarına yağış az düşer. Yıllık ortalama 500 milimetrenin altındadır. Yıllık yağışlar da çok farklı olup, büyük kuraklıklar her yıl görülen şeylerdendir. Kuzeyde bu ülkenin üçte birini meydana getiren bölgede tropikal iklim hakimdir. Yıllık yağış 700-1520 milimetre arasındadır. Ülkenin kuzey ve doğu kıyılarında, güney kesiminin bir bölümünde, yağışlar gayet normal olup, yaklaşık 1000 milimetreyi bulur. İç kısımlarda yağış ortalaması daha az olup, bunun sonucu olarak da nüfus daha seyrektir.

Kıtanın doğu kıyısında tropikal ve nemli bir iklim vardır. Aşağı Murray Nehir vadisiyle Batı Avustralya’nın güney-batı bölgesindeki köşelerinde Akdeniz iklimi görülür. Bu bölgelerde yazlar sıcak ve kurak olur, kışlar yağışlı ve ılımandır.