Görme bozukluklarına yönelik sorunlar çocuklarda çok küçük yaşlardan itibaren görülebilir. Özellikle bazı hastalıklar oldukça erken dönemlerde ortaya çıkar. Bunlardan bazıları anne ve babalar tarafından fark edilip ilerlemeden tedavi edilirken bazıları maalesef dışarıdan kolay kolay anlaşılamaz ve ilerleyebilir. Göz tembelliği de bu göz rahatsızlıklarından biridir.

Çocuklarda ambliyopi neden olur? Bu rahatsızlık hangi belirtilerle ortaya çıkar? En önemlisi, ilerleyen zamanlarda görme yetisi üzerinde ne gibi etkiler oluşturur ve tedavi edilebilir mi? Bu soruna yönelik tüm merak edilenleri sizler için derledik.

Göz Tembelliği Nedir?

Göz tembelliği, halk arasında tembel göz olarak bilinse de özellikle yeni ebeveyn olmuş anne ve babalar için tam bir merak konusudur.

Peki “Göz tembelliği nedir?”

Gözde ve göz sinirlerinde yapısal olarak herhangi bir bozukluk bulunmamasına karşın görme merkezinin tam olarak gelişmemesi sonucu bir gözün diğerinden veya her iki gözün birden az görmesi durumuna göz tembelliği ya da tıptaki ismi ile ambliyopi adı verilir.

Ambliyopi, görme keskinliğini ve yetisini etkileyerek görme azlığına sebep olan bir çeşit görme kusurudur. Bazı vakalarda sadece tek gözde ortaya çıkarken her iki gözde meydana gelen vakalar da bulunmaktadır.

Bebeklerde Göz Tembelliği Neden Olur?

Ambliyopi, genellikle bebeklik döneminde veya ilk çocukluk yıllarında ortaya çıkmaktadır. Bu kadar erken yaşlarda ortaya çıkması “Göz tembelliği neden olur?” sorusunu akıllara getirmektedir.

Yeni doğan bebeklerde görme merkezi doğum sonrasında gelişmeye devam eder. Sağlıklı gelişim gösteren bebeklerde her iki gözden gelen görüntüler beyinde birleştirilerek tek bir görüntüye dönüşür. Fakat ambliyopi varlığında bu sağlıklı gelişim gerçekleşmez.

Göz merkezinin olması gerektiği gibi gelişmemesi nedeniyle gözde görüntüyü oluşturacak sinirler kullanım dışı kalır. Bu sinirler kullanılmaya kullanılmaya zamanla devre dışı bırakılarak göze ışığın az iletilmesine neden olur. Görme merkezinin gereken uyarıyı alamıyor olması beyinde sadece çalışan sinirlerin gönderdiği görüntülerin işlenmesine yol açar ve buna bağlı olarak görme yetisi düşer.

Ambliyopinin Nedenleri

Göz tembelliği nedenleri çocuklarda farklı birçok etkene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Bebeklerde görülmesinin sebepleri şunlardır;

Bebeğin prematüre doğması: Prematüre doğan yani miadından önce dünyaya gelen bebeklerin görme merkezi gelişimi tamamlanmamış olabilir. Bu durum bebeğin görme yeteneğini zayıflatarak ileri dönemde tembel göz sorunu yaşamasına yol açabilir.

Şaşılık (Gözde kayma sorunu): Şaşılık varlığında göz bebeklerinde kayma durumu meydana gelir. Bu kayma, gözden beyine farklı görüntülerin gönderilmesine sebep olarak beynin zamanla görüntülerden birini yok saymasına ve gözün tembelleşmesine neden olur.

Doğumsal katarakt sorunu: Doğumsal katarakt, gözün saydam yapısının bozulma durumu olarak açıklanır. Yani göz içi lensin doğal yapısında bulanıklık oluşur. Bu durumda bazı göz kasları işlevini tam olarak yerine getiremez, göz zamanla tembelleşir.

Deprivasyon (Görme uyaranından yoksun olma hali): Çeşitli nedenlerle göz, uyarandan yoksun kaldığında veya az uyarana maruz kaldığında göz sinirlerinin devre dışı bırakıldığı görülebilir.
Göz kapağının düşük olması (Pitozis): Bazı çocukların göz kapaklarından biri diğerine göre daha düşük (kısık) olabilir. Pitozis hali uyaranın azalmasına, görme yetisinde zayıflamaya ve ambliyopiye neden olabilir.

Genetik yatkınlık: Ailesinde doğumsal katarakt, şaşılık gibi rahatsızlıklar olan bebeklerde bu hastalıkların ve bu sorunlara bağlı olarak gelişen ambliyopinin görülme ihtimali daha yüksektir.
Gözdeki kırma kusurları: Hipermetrop (Yakını görememe), miyop (Uzağı görememe) ve astigmat (Bulanık görme) gibi göz merceği sorunları, gözün kırma kusurlarıdır. Merceğin bu kırma kusurlarından birine sahip olması, beyne görüntü iletimini olumsuz yönde etkiler.